Niemal każde wnętrze sporo zyskuje, gdy wprowadzi się do niego trochę naturalnej zieleni. Rośliny doniczkowe pełnią ważną funkcję estetyczną, ale oprócz widocznych na pierwszy rzut oka walorów, niosą też korzyści dla zdrowia np. oczyszczając powietrze, albo będąc źródłem pozytywnych substancji do spożycia czy sporządzenia leczniczej maści domowej roboty. Niektórzy mogą czuć się zniechęceni do hodowli z powodu konieczności dbania o roślinnych podopiecznych, jednak nawet największy laik niewielkim nakładem pracy z powodzeniem może hodować te łatwiejsze w uprawie rośliny i czerpać z tego satysfakcję.
Kwiaty doniczkowe, które wybrać na początek?
Jak wszystko, rośliny domowe również podlegają trendom. Te jednak lubią się często zmieniać, a najważniejsze jest przecież to, co podoba się danej osobie – i co pasuje do jej stylu życia. Trendy w kółko powracają, a niektóre kwiatki niezależnie od mody od dekad czy nawet wieków zdobią mieszkania i nigdy się nie nudzą. Poniżej zostanie zaprezentowanych kilka najpopularniejszych roślin doniczkowych, oczywiście tych nie wymagających szczególnej pielęgnacji.
Sansewieria – mięsiste liście niczym miecze
Zwana też wężownicą. Bardzo charakterystyczna roślina o ostro zakończonych liściach sterczących do góry. Jedna z jej najczęściej spotykanych odmian to ‘Laurentii’ z liśćmi o ciemnozielonym kolorze z żółtą obwódką, sansewieria występuje jednak w wielu znacznie różniących się od siebie wariacjach, choćby palczasta 'Mini Rocket’ czy jasna i wyrazista 'Golden Flame’.
Ta grupa roślin doniczkowych jest bardzo pożyteczna. Ma właściwości oczyszczające powietrze z toksyn. W zamian nie oczekuje dużo: ani częstego podlewania, ani specjalnego oświetlenia. Można o niej zapomnieć na kilka tygodni, na pewno zniesie to lepiej niż zbyt wilgotne podłoże – stąd nazywana jest czasem żelazną rośliną. Lepiej ją chronić przed bezpośrednim nasłonecznieniem i to by było tyle, jeśli chodzi o opiekę.
Sansewieria nie jest śmiertelnie trująca dla zwierząt domowych, ale zjedzona przez nie może powodować objawy zatrucia, dlatego warto ustawić ją w mniej dostępnym dla nich miejscu.
Aloes z domowej apteczki
Występuje w setkach odmian i łatwo znaleźć wśród nich coś niebanalnego w przeróżnych kolorach. Czerwonawy 'Christmas Carol’, a może cętkowany 'White Surprise’? Warto zwrócić szczególną uwagę na odmianę leczniczą Aloe vera, którą stosuje się np. w celu łagodzenia skutków oparzeń, przykładając rozcięte liście aloesu do skóry. Używa się go również do walki z łupieżem, trądzikiem oraz jako środek przeczyszczający.
Jakiej pielęgnacji wymaga ta roślina doniczkowa? Warto postawić ją w pełnym słońcu, w zimie również należy zapewnić jej dostęp do bezpośredniego nasłonecznienia. Jako sukulent aloes nie wymaga częstego podlewania, ponieważ ma dużą zdolność magazynowania wody. Najlepiej sprawdzi się dla niego przepuszczalne podłoże z domieszką piasku gruboziarnistego.
Kwitnący skrzydłokwiat
Wyżej wymienione rośliny doniczkowe urzekają swoimi liśćmi, ale nie kwitną, więc dla odmiany warto wspomnieć o skrzydłokwiecie. Jego białe kwiaty utrzymują się przez prawie cały rok.
Ta elegancka roślina o błyszczących liściach pochodzi z lasów tropikalnych – po tej wskazówce już można się domyślić, że uwielbia obfite podlewanie oraz nie poradzi sobie na stanowisku jasnym. Śmiało można ją od czasu do czasu spryskać wodą. Co do temperatury – ważne by przez cały rok była mniej więcej stała, pokojowa.
Ciekawostka: skrzydłokwiat uważany jest za swoiste drzewko szczęścia przyciągające harmonię i miłość.
Kaktusy do wyboru do koloru
Większość kaktusów sprawdzi się jako pierwsza roślina doniczkowa. Oczywiście niektóre wymagają od opiekuna dużo pracy, żeby prawidłowo się rozwijać, ale znajdą się też takie zupełnie wdzięczne, a wśród nich nawet unikatowe gatunki.
Cechą wspólną kaktusów jest wymóg przepuszczalnego podłoża, najlepiej połączonego z piaskiem. Te rośliny domowe źle reagują na nadmiar wody, nie wymagają częstego podlewania. Łączy je również kłująca struktura, ponieważ ich liście przybierają formę cierni zwanych potocznie kolcami. Jednych to odstrasza, a drugich de facto przyciąga.
Poniżej kilka przykładów łatwych w uprawie kaktusów.
Mammillaria
Bardzo popularna grupa kaktusów. Charakteryzują się brakiem żeber – kolce tworzą gęste kępy. Rośliny te są zdolne do kwitnienia w domu. Zwykle dzieje się to na przełomie wiosny i lata. Można wtedy zachwycać się różowymi kwiatami tej rośliny.
Fotel teściowej
Ten pękaty kaktus posiada długie i grube ciernie. W warunkach domowych może dorosnąć nawet do metra wysokości! Najlepiej czuje się w pustynnym środowisku, czyli dużo słońca i mało wody. Kwitnie dopiero po kilku latach hodowli, natomiast zdaniem wielu wystarczająco ładnie prezentuje się bez kwiatów.
Jego niesympatyczną nazwę zwyczajową warto traktować z przymrużeniem oka i więcej informacji o nim szukać pod hasłem Echinocactus grusonii.
Kaktus bożonarodzeniowy
Kwitnie przez całą zimę, zaczynając z końcem grudnia, stąd jego nazwa. W zależności od odmiany posiada kwiaty o różnych kolorach. Najbardziej charakterystyczne są te o odcieniach czerwonawych i różowawych. Istnieją również takie dwubarwne (np. 'Christmas Cheer’, 'Bristol Rose’). Co ciekawe, ten kaktus nie ma kolców, jedynie szczątkowe włoski. Budowa tej rośliny jest płaska, wydłużona. Warto wystawiać ją latem na świeże powietrze.
Muchołówka – roślina mięsożerna
Skoro poruszony został już temat tych bardziej zadziornych roślin doniczkowych, to warto wspomnieć, że muchołówka również należy do dość prostych w uprawie bylin. Wyróżnia się dwoma rodzajami liści. Jedne z nich, zwane asymilacyjnymi przystosowane są do przeprowadzania fotosyntezy. Drugie natomiast pozyskują inny rodzaj pokarmu, mianowicie owady. Liście-pułapki zwabiają, a następnie przytrzymują ofiary, by wyssać z nich substancje odżywcze. Rośliny te potrafią również wykształcić kwiaty, które nie są jednak zbyt widowiskowe. Pojawiają się na wzniesionych pędach.
Muchołówka to roślina bagienna, więc jej podłoże musi być ciągle wilgotne. Nie należy ograniczać się do umiarkowanego podlewania, a w doniczce warto umieścić mieszankę piasku i torfu. Jeśli ta drapieżna roślina dostanie wystarczająco dużo ciepła, światła i wody w sezonie letnim oraz zapewni jej się nieco chłodu i cienia w zimie, to potowarzyszy opiekunowi nawet kilka lat (i to nawet bez dokarmiania owadami, co jednak można robić do trzech razy w miesiącu).
Ważne: liście-pułapki mają ograniczoną liczbę zatrzaśnięć. Zbyt częste prowokowanie tego odruchu prowadzi do ich obumierania lub zamieniania się w liście asymilacyjne.
Epipremnum – pnąca roślina doniczkowa
Rodzaj ten obejmuje 15 gatunków roślin (dzikich i trzymanych w warunkach domowych), a te występują w różnych odmianach. Niezwykle odporna roślina z tej grupy to Epipremnum złociste. Ma swoje upodobania co do otoczenia, w którym najlepiej rośnie, ale jeśli komuś nie zależy na jak najszybszym i jak najbujniejszym rozroście, to ta roślina doniczkowa zniesie nawet niesprzyjające warunki.
Epipremnum swoje piękno ukazuje w zwisających pędach, które można opleść wokół różnego rodzaju podpór czy elementów mebli nawet w głębi pomieszczenia. Słoneczne stanowisko będzie dla tej rośliny tak samo dobre jak rozproszone światło, a nawet cień. Jej sercowate, błyszczące liście zmienią wówczas kolor z intensywnej, ciemnej zieleni na nieco jaśniejszy. Niedobory światła sprawią, że epipremnum zaprezentuje swoje złociste plamki, które nie powinny być powodem do niepokoju. Jeśli chodzi o podlewanie, należy robić to dopiero, gdy wierzchnia warstwa podłoża przeschnie. Nadmiar wody może doprowadzić do gnicia korzeni.
Tu również należy zachować ostrożność i uniemożliwić dostęp rośliny dla dzieci i zwierząt domowych, a w razie połknięcia fragmentu liścia szybko wezwać pomoc medyczną.
Niezniszczalny zamioculcas
Ta łatwa w uprawie roślina domowa pnie w górę swoje grzebieniaste, skórzaste liście prawie bez ingerencji ludzkiej. Zdecydowanie nie wymaga częstego podlewania. Pochodzi z suchych, afrykańskich terenów. Dobrze znosi wahania temperatur, nie choruje i znakomicie magazynuje wodę w swych mięsistych liściach. Nazywa się ją czasem żelazną rośliną, ponieważ idealnie znosi nawet najbardziej niekorzystne warunki. Nie należy jednak przelewać zamioculcasa, już lepiej zostawić go bez wody na kilka tygodni. Z pomocą przyjdzie struktura podłoża; jeśli będzie ono odpowiednio przepuszczalne, roślina pozbędzie się nadmiaru wody.
W uprawie doniczkowej można się spotkać z kilkoma odmianami zamioculcasa. Warty uwagi jest np. bardzo ciemny 'Raven’ lub strzelista 'Supernova’.
Sępolia – fiołek afrykański
Pod tą nazwą mieszczą się różne kwiaty doniczkowe za gatunku Saintpaulia ionantha. Ich wygląd jest mocno zróżnicowany – występują w kolorach od fioletu przez błękit, róż aż po biel. Mogą mieć gładkie lub postrzępione płatki, ale najważniejsze jest to, że kwitną przez większość dni w roku. Pąki kwiatowe otwierają się na wiosnę, by cieszyć oczy ludzi aż do zimy. Jednak nawet po przekwitnięciu sępolia wygląda pięknie. Jej liście pokryte są drobnym meszkiem i również w zależności od rodzaju, mają różne kształty i kolory. Do najciekawszych odmian zaliczają się m.in.: 'Elsa’, 'Rebel’s Two Cents’, 'My Love’, 'Ever Grace’.
Te łatwe w uprawie kwiaty doniczkowe cenią sobie rozproszone światło i wilgoć. Nie należy ich jednak spryskiwać. Fiołek afrykański nie jest bardzo wymagającą rośliną, ale w przeciwieństwie do zamioculcasa czy epipremnum nie powinien być narażany na przesuszenie. Na pewno przyda się systematyczność. Umiarkowane podlewanie do podstawki dwa razy w tygodniu w zupełności wystarczy.
Zachwycająca aglaonema
Ten rodzaj roślin doniczkowych nie potrzebuje żadnych kwiatów, żeby zachwycić feerią barw. Zieleń połączona z bielą, czerwienią i różem to charakterystyczna cecha aglaonemy. Posiada okrągłe, szpiczaście zakończone liście o zachwycających barwach, różniących się w zależności od odmiany.
Nie sprawdzą się dla niej chłodne pomieszczenia, najlepiej rośnie na parapecie od strony wschodniej. Umiarkowane podlewanie sprawi, że jej liście nie zwiędną z niedoboru wody, a korzenie nie zgniją z jej nadmiaru. Warto poczekać, aż podłoże przeschnie, co w zależności od pory roku zdarza się raz lub dwa razy w tygodniu.
Co warto wiedzieć, decydując się na rośliny doniczkowe?
Rośliny łatwe w uprawie to nie to samo co sztuczne kwiatki. Mimo niskich wymagań nadal potrzebują choćby odrobiny uwagi. Warto nie zapominać o regularnym podlewaniu i sprawdzać, czy w doniczce lub na liściach nie zalęgły się pasożyty.
Przed zakupem opłaca się sprawdzić, jakie wymagania ma dana roślina i zastanowić się, czy ma się odpowiednie warunki w mieszkaniu lub biurze oraz czy pielęgnacja pasuje do stylu życia opiekuna. Najistotniejszym kryterium będą:
- rodzaj podłoża (przepuszczalność, odczyn pH, żyzność, składniki mineralne),
- stanowisko (np. półcieniste, na bezpośrednim słońcu),
- częstotliwość oraz ilość podlewania,
- nawożenie (czy wymaga, jakich nawozów i jak często),
- temperatura i wilgotność powietrza,
- konieczność przesadzania.
Warto też zwrócić uwagę na niebezpieczne elementy rośliny typu kolce lub wydzielane enzymy, a przede wszystkim toksyczność po spożyciu. Zwłaszcza gdy w pobliżu będą przebywać dzieci lub zwierzęta.